PROGRAMI
DERS TANITIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Ders AdıKoduVerildiği YılVerildiği YarıyılSüresi (T+U)Yerel KredisiAKTS Kredisi
EstetikARCH 3323 + 033,00
 
Ders Bilgileri
Dersin Öğretim DiliTürkçe
Dersin SeviyesiLisans
Dersin Türü
Dersin Veriliş BiçimiYüz Yüze
 
Dersin Öğrenme Kazanımları:

Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler:
1. Güzellik, oran, uyum ve soyutlama gibi temel estetik kavramları görsel sanatlar ve mimariyle ilişkili olarak tanımlayabileceklerdir.
2. Kişisel tepkilerin sanat eserlerine yansımasını anlamak ve görsel ve mekânsal nitelikleri tartışmak için temel bir kelime dağarcığı geliştirmek.
3. Sanat eserlerindeki renk, biçim, doku ve kompozisyon gibi görsel nitelikleri gözlemlemek ve tanımlamak
4. Tarihsel dönemlerin ve akımların (Rönesans, Barok, Modernizm, vb.) karakteristik özelliklerini ve görsel dilini tanıma
5. Hem Batı hem de Türk geleneklerinden seçilmiş sanatçıların eserlerini, estetik katkılarına dikkat ederek tanımlayabilecek ve tartışabileceklerdir.
6. Osmanlı ve Türk sanatının kültürel ve tarihsel bağlamını anlamak ve bu dönemlerde estetik değerlerin nasıl geliştiğini tanımlamak.
 
Dersin Önkoşulları ve Birlikte Alınması Gereken DerslerYok
Daha Önce Alınmış Olması Önerilen DerslerYok
 
Dersin Tanımı:

Bu ders mimarlık öğrencilerini estetiğin temel ilkeleriyle tanıştırır, görsel sanatlara ve mimari düşünceyle ilişkisine odaklanır. Estetik değerlerin sanat ve kültürel üretimde nasıl temsil edildiğini vurgulayarak, estetik teorinin antik çağdan moderniteye gelişiminin izini sürer. Osmanlı görsel geleneklerine ve Erken Cumhuriyet Dönemi'nden günümüze Türkiye'de sanatın gelişimine özel bir önem verilmektedir. Ders, gözlemsel ve analitik becerileri güçlendirmek için bir müze ziyareti içerir. Okumalar, tartışmalar ve görsel analizler yoluyla öğrenciler estetik kavrayış, kültürel kimlik ve biçimin ifade gücü hakkında daha geniş bir anlayış kazanacaklardır.
 
Üretken Yapay Zeka Kullanımı:

YZ, eğitmen gözetiminde görsel kompozisyonların fikir üretiminde veya form estetiğinin değerlendirilmesinde yardımcı olabilir. Öğrencilerin yapay zeka kullanımını şeffaf bir şekilde belirtmeleri beklenmektedir.
 
Dersin İçeriği (Haftalık Konu Dağılımı):
 
HaftaKonu
1Estetiğe Giriş: Tanımlar ve Kapsam
2Klasik Güzellik Teorileri: Platon, Aristoteles, Vitruvius
3Mimaride Oran, Uyum ve Simetri
4Aydınlanma ve Romantizm: Kant, Burke ve Yüce
5Görsel Kültürde Estetik Deneyim ve Algı
6Resimde Rönesans ve Barok Estetiği: Leonardo da Vinci, Caravaggio ve Temsilin Dili
7Modernist Atılımlar: Monet, Picasso ve Kandinsky'nin Eserlerinde İzlenimcilik, Kübizm ve Soyutlama
8Osmanlı Estetik Gelenekleri: Minyatür, Hat Sanatı ve Dekoratif Geometri
9Müze Ziyareti: Ankara Etnografya Müzesi - Osmanlı ve Türk Maddi Kültüründe Estetik İlkeler
10Erken Cumhuriyet Dönemi I: Milli Bir Sanatın Oluşumu - Osman Hamdi Bey, Şeker Ahmet Paşa
11Erken Cumhuriyet Dönemi II: İbrahim Çallı, Namık İsmail ve “1914 Kuşağı”
1220. Yüzyıl Ortası Türk Modernizmi: Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyüboğlu
13Çağdaş Türk Sanatı: Sarkis, Gülsün Karamustafa, Canan - Kavramsal ve Kültürel Temalar
14Öğrenci Sunumları / Son Değerlendirme ve Yansımalar
 
Kaynaklar:
Week 1: Introduction to Aesthetics – Definitions and Scope • Walton, Kendall. “Aesthetics—What? Why? and Wherefore?” The Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 65, no. 2, Spring 2007, pp. 147–161. JSTOR, doi:10.1111/j.1540-6245.2007.00246.x. (A broad reflection on the nature and scope of aesthetics by a leading philosopher) • Kavuran, Tamer, and Bayram Dede. “Platon ve Aristoteles’in Sanat Etiği, Estetik Kavramı ve Yansımaları.” Sanat Dergisi, no. 23, 2011, pp. 47–65. DergiPark, PDF. (In Turkish – Discusses Plato’s and Aristotle’s conceptions of beauty and art ethics, laying definitional groundwork for aesthetics) Week 2: Classical Theories of Beauty – Plato, Aristotle, Vitruvius • Grube, G. M. A. “Plato’s Theory of Beauty.” The Monist, vol. 37, no. 2, Apr. 1927, pp. 269–288. JSTOR, www.jstor.org/stable/27901113. (Classic analysis of Plato’s idea of beauty and its relation to the Good) • Lefas, Pavlos. “Quod significat: Vitruvius’ Ultimate Criterion for (Good) Architecture.” British Journal of Aesthetics, vol. 64, no. 2, Apr. 2024, pp. 201–216. Oxford UP (Forthcoming). Available via Academia.edu. (Explores Vitruvius’s notions of beauty, venustas, and meaning in architecture from a modern perspective) Week 3: Proportion, Harmony, and Symmetry in Architecture • Cohen, Matthew A. “Introduction: Two Kinds of Proportion.” Architectural Histories, vol. 2, no. 1, 2014, article 21, pp. 1–10. DOI: 10.5334/ah.bv. (Overview of historical approaches to architectural proportion, from medieval geometry to Renaissance number) • Mehaffy, Michael W. “The Impacts of Symmetry in Architecture and Urbanism: Toward a New Research Agenda.” Buildings, vol. 10, no. 12, 2020, article 249, pp. 1–17. MDPI, doi:10.3390/buildings10120249. (Open access – discusses the role of symmetry and mathematical harmony in architecture, with contemporary insights) Week 4: Enlightenment and Romanticism – Kant, Burke, and the Sublime • Deckard, Michael F. “Burke and Kant on Fear of God and the Sublime.” Bijdragen: International Journal in Philosophy and Theology, vol. 68, no. 1, 2007, pp. 3–25. DOI: 10.2143/BIJ.68.1.2019441. (Comparative analysis of Edmund Burke’s and Immanuel Kant’s theories of the sublime, with emphasis on religious awe) • Ryan, Vanessa L. “The Physiological Sublime: Burke’s Critique of Reason.” Journal of the History of Ideas, vol. 62, no. 2, 2001, pp. 265–279. JSTOR, doi:10.1353/jhi.2001.0017. (Examines Burke’s notion of the sublime as a physical-emotional experience that challenges Enlightenment rationality) Week 5: Aesthetic Experience and Perception in Visual Culture • Moore, Ronald. “Aesthetic Experience in the World of Visual Culture.” Arts Education Policy Review, vol. 105, no. 6, July/Aug. 2004, pp. 15–20. Taylor & Francis, doi:10.1080/10632913.2004.10856300. (Discusses how traditional notions of aesthetic experience are challenged by 21st-century visual culture; accessible via ERIC) • Wagner, Christiane. “Aesthetic Experience: Visual Culture as the Masterpiece of Nonhumanity.” On_Culture: The Open Journal for the Study of Culture, vol. 2, 2016, Article 5, pp. 1–8. University of Giessen, doi:10.22029/oc.2016.1121. (Open access – a contemporary theoretical essay on digital visual culture, perception, and what counts as “aesthetic” today) Week 6: Renaissance and Baroque Aesthetics in Painting – Leonardo da Vinci, Caravaggio • Muraoka, Anne H. “From Leonardo to Caravaggio: Affective Darkness, the Franciscan Experience and Its Lombard Origins.” Arts, vol. 13, no. 2, 2024, article 68, pp. 1–20. MDPI, doi:10.3390/arts13020068. (Explores the use of light and darkness from Leonardo’s late 15th-c. painting ethos to Caravaggio’s Baroque tenebrism, highlighting emotional and spiritual dimensions) • Xu, Haoyang. “Caravaggio and Tenebrism—Beauty of Light and Shadow in Baroque Paintings.” Journal of Arts and Humanities, vol. 9, no. 6, June 2020, pp. 81–89. DOI: 10.18533/journal.v9i6.1920. (Analyzes Caravaggio’s dramatic light–dark technique (chiaroscuro) in its Counter-Reformation context. Open access via the Journal’s site) Week 7: Modernist Breakthroughs – Impressionism, Cubism, Abstraction (Monet, Picasso, Kandinsky) • Kuznetsova, L. V. “‘The Philosophy’ of the Impressionist Painting.” Tyumen State University Herald (Russia), no. 10, 2012, pp. 104–109. Available via University Repository. (Investigates the philosophical outlook of French Impressionism – Monet’s rejection of dogma yet embrace of a new worldview, including influences from positivism and even Japanese thought) • Selz, Peter. “The Aesthetic Theories of Wassily Kandinsky and Their Relationship to the Origin of Non-Objective Painting.” The Art Bulletin, vol. 39, no. 2, Jun. 1957, pp. 127–136. JSTOR, www.jstor.org/stable/3047707. (Classic study of Kandinsky’s writings on art and how his ideas paved the way for abstract (non-figurative) painting in early 20th-century modernism) Week 8: Ottoman Aesthetic Traditions – Miniature Painting, Calligraphy, Decorative Geometry • Çok, Beste. “Osmanlı Minyatür Sanatının Üslup Özellikleri.” Socrates: Journal of Interdisciplinary Social Researches, vol. 7, no. 13, 2021, pp. 120–142. DergiPark, doi:10.51293/socrates.136. (In Turkish – outlines the stylistic and aesthetic characteristics of Ottoman miniature painting, including narrative function and the blend of local and Persianate conventions) • Alashari, Duaa M. “The Aesthetic Values of Arabic Calligraphy within Islamic Art: An Analytical Study.” Proceedings of the International Conference on Art & Design, Jan. 2021, pp. 1–8. Available on ResearchGate. (Analyzes the artistic and spiritual qualities of classical Arabic calligraphy – highly relevant to Ottoman calligraphic aesthetics – and identifies the visual principles (proportion, rhythm, harmony) that make calligraphy a core of Islamic art) Week 10: Early Republican Period I – Formation of a National Art (Osman Hamdi Bey, Şeker Ahmet Paşa) • Bauhn, Per. “Osman Hamdi Bey – Osmanlı Oryantalisti mi Yoksa Hümanist Osmanlı mı?” Aydın Sanat (İstanbul Aydın University), vol. 9, no. 18, Dec. 2023, pp. 229–249. (Bilingual Turkish–English article; argues that painter/archaeologist Osman Hamdi Bey’s 19th-c. Ottoman paintings, often labeled “Orientalist,” are better understood as humanist and innovative, celebrating reason and cultural memory. Full text available in PDF via the journal site) • Üstünipek, Mehmet. “Şeker Ahmed Paşa.” TDV İslâm Ansiklopedisi (Turkish Encyclopedia of Islam), vol. 38, 2010, pp. 543–545. (In Turkish – a scholarly biographical entry detailing the life and work of Şeker Ahmet Paşa, one of the first Ottoman painters to adopt European academic art, and his role in the emergence of a national fine arts tradition) Week 11: Early Republican Period II – 1914 Generation Painters (İbrahim Çallı, Namık İsmail, etc.) • Pehlivan, Bülent. “‘1914 Kuşağı’ Sanatçılarının Resimlerinde İstanbul İzleği (Teması).” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, no. 60, 2019, pp. 100–118. DergiPark. (In Turkish – analyzes how the 1914 Generation of Turkish painters, such as Çallı and İsmail, depicted Istanbul; provides insight into their impressionist techniques and the search for a national identity in art on the eve of the Republic) • Noyan, Kürşat. “Batılı Sanatçıların Çallı Kuşağı’na Etkileri.” Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, no. 40, 2017, pp. 491–506. (In Turkish – discusses the influences of Western artists and training on the Çallı Generation painters. It sheds light on how artists like Namık İsmail, after studying in Paris, balanced European styles with Turkish themes. Available via DergiPark) Week 12: Mid-20th Century Turkish Modernism – Nurullah Berk, Bedri Rahmi Eyüboğlu • Routledge Encyclopedia of Modernism. “Berk, Nurullah (1906–1982).” REM (online), 2016, edited by Stephen Ross, www.rem.routledge.com. (Brief scholarly overview of Nurullah Berk – painter and critic, leader of the D-Group – highlighting his efforts to synthesize Turkish decorative motifs with European modern art. Access via institutional login) • Özer, Nilüfer. “Çağdaş Türk Resminde Geleneksel Etkileşim.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (Journal of Social Research), vol. 12, no. 65, 2019, pp. 125–135. (In Turkish – examines how mid-century Turkish painters like Bedri Rahmi Eyüboğlu incorporated folk art, calligraphic forms, and Ottoman decorative elements into modern painting, creating a uniquely Turkish modernist aesthetic. Available on SOBIAD database) Week 13: Contemporary Turkish Art – Conceptual and Cultural Themes (Sarkis, Gülsün Karamustafa, CANAN) • Bozkurt, Savaş. “Art and Collective Healing: Sarkis Zabunyan and the Politics of Denial.” Radical History Review, no. 128, 2017, pp. 81–98. Duke UP, doi:10.1215/01636545-3853140. (Examines the work of Sarkis – a pioneering Armenian-Turkish conceptual artist – in the context of reconciliation narratives and the memory of traumatic history in Turkey) • Kortun, Vasif. “Gülsün Karamustafa: A Life of Care.” Afterall: A Journal of Art, Context and Enquiry, no. 46, Autumn/Winter 2018, pp. 4–13. University of Chicago Press, doi:10.1086/701032. (Profiles Gülsün Karamustafa and situates her multimedia art within the social conflicts and transformations of 1970s–present Turkey, highlighting themes of gender, migration, and cultural identity)
 
Diğer Kaynaklar:
• Eco, Umberto. History of Beauty Scruton, R. Beauty: A Very Short Introduction • Gombrich, E. H. The Story of Art • Frampton, K. Modern Architecture: A Critical History (selected sections) • Tansuğ, Sezer. Çağdaş Türk Sanatı •. Erzen, J. Çoğul Estetik
 
Öğretim Yöntem ve Teknikleri:
Ders, görsel analiz çalışmaları, sınıf tartışmaları ve bir müze ziyareti ile desteklenen haftalık dersler etrafında yapılandırılmıştır. Öğrencilerin dersten önce haftalık okumaları tamamlamaları beklenmektedir. Derse katılımı arttırmak için öğrenci sunumları yapılacaktır. Laboratuvar veya stüdyo oturumlarına gerek yoktur.
 
Değerlendirme Sistemi:
YöntemAdetKatkı (%)
Dönem Ödevi (Sunumu)2%50
Final Sınavı1%50
 
Ders İşbaşı Eğitimi (iş yerinde eğitim) Gerektiriyor mu?
Gerektirmiyor
 
Dersin Program Yeterlilikleri vs. Öğrenme Kazanımları:
#Program YeterlilikleriKatkı
1Karmaşık tasarım problemlerini, analitik ve yaratıcı düşünceyle ele alarak, araştırma temelli, işlevsel, bağlama özgü ve özgün çözümler geliştirebilir ve bu çözümleri çeşitli iletişim araçlarıyla ifade edebilir.0
2Mimarlık tarihini, kuramlarını, kültürel ve sanatsal bağlamları ile kültürel miras ve koruma bilincini eleştirel olarak değerlendirerek çağdaş tasarım kararlarını bu birikim doğrultusunda yönlendirebilir.3
3Doğal çevre, topografya, iklimsel koşullar, toplumsal gereksinimler gibi fiziksel ve sosyal bağlamlar arasındaki ilişkileri analiz ederek sürdürülebilir, kapsayıcı ve çevreye duyarlı kentsel ve kırsal yapılı çevreler için mimari çözümler geliştirebilir.0
4Yapım sistemleri, malzeme, bina servisleri ile çevresel performans kriterlerini mimari tasarımla bütünleştirerek güvenli, uygulanabilir ve yenilikçi çözümler oluşturabilir.0
5Mimarlık mesleğine ilişkin yasal, ekonomik ve etik sorumlulukları kavrayarak proje geliştirme, proje yönetimi ve iş birliği süreçlerini yürütebilir.0
6Çok disiplinli bilgi alanlarını bütünleştirebilir ve güncel teknolojiler kullanarak karmaşık tasarım problemlerine kapsamlı çözümler geliştirebilir; kendi tasarım yaklaşımını eleştirel biçimde değerlendirebilir ve öz öğrenim alışkanlıkları kazanabilir.0